Klokhuis, Het (vanaf 1988)
Naast Nederland 1 en 2 ging op 4 april 1988 een derde zender van start, Nederland 3, speciaal bedoeld voor programma’s over cultuur, sport en informatieve uitzendingen. Omdat ook Sesamstraat naar Nederland 3 verhuisde wilde Ben Klokman, de toenmalige chef jeugdprogramma's bij de publieke omroep, graag nog een dagelijkse uitzending voor oudere kinderen. Een paar maanden eerder was Het Klokhuis van start gegaan, een keer per week op zondagavond. Van dit educatieve jeugdprogramma duurde iedere aflevering 15 minuten en paste precies bij de doelstelling van de zender.
De opzet van een aflevering is in de meer dan 30 jaar dat het programma inmiddels bestaat niet veranderd. Wekelijks worden er vijf afleveringen uitgezonden waarbij één onderwerp centraal staat. De thema's variëren van spanning (in de eerste uitzending) tot egels, van kinderboeken schrijven tot energiebesparing en van Anne Frank tot Google. De presentatoren gaan vaak op pad om meer te weten te komen over een onderwerp. Hun reportages worden afgewisseld met korte sketches, gespeeld door een vaste groep acteurs. Sommige personages keerden regelmatig terug, zoals de kwebbelende dames To en Ta (Aart Staartjes en Joost Prinsen).
Zij deden al mee de eerste aflevering, net als professor Fetze Alsvanouds (Aart Staartjes) van de Universiteit van Harderwijk. Ook de vieze kok (Gijs de Lange), de spilzieke Yvette de Vriesch ('met-sch', Loes Luca), het verwende prinsesje Petronella (Tjitske Reidinga) en de marktkoopvrouwen (Wieteke van Dort en Loes Luca) waren meer dan eens te zien. In 1990 dreigde in verband met bezuinigingen Het Klokhuis van de buis te verdwijnen, ondanks dat het programma populair was en al veel prijzen had gewonnen. Nina de Waal, een 11-jarige kijkster, begon een handtekeningenactie via de Achterwerkpagina van de VPRO Gids.
Nadat er meer dan 30.000 handtekeningen waren verzameld besloot de NOS toch door te gaan. Als dank voor haar actie kreeg Nina een beker van de programmamakers waarop staat dat zij ereburger is van Het Klokhuis. Aan eindredacteur Loes Wormmeester vroeg NRC Handelsblad in 2013, ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan, of zij het succes kon verklaren: “Het Klokhuis is zo'n succes omdat het het enige programma is dat iets durft uit te leggen”, aldus Wormmeester, “het is een algemene aanname dat uitleggen saai is, dat kinderen alleen amusement willen. Maar dat is gewoon niet waar. Er is behoefte aan een vrolijke manier van leren over de wereld”.
De bekende begintune, gecomponeerd door Harry Bannink, is al die jaren dezelfde gebleven. In de beginjaren werd de tune gezongen, tegenwoordig wordt een instrumentale versie gebruikt die iets sneller is dan de oorspronkelijke tune.
Uitgezonden door
NOS/NPS/NTR (vanaf 3 januari 1988)
Teksten
Fetze Pijlman
Willem Wilmink
Ries Moonen
Ted van Lieshout
Jan Riem
Hans Dorrestijn
Niek Barendsen
Jurrian van Dongen
Karel Eykman
Pascal Griffioen
Martijn Hillenius
Frank Houtappels
Michiel Hoving
Dirk Nielandt
Peter Sterk
Fedor van Rossem
Muziek
Harry Bannink
Henny Vrienten
Rutger de Bekker
Axel Lukkien
Peter van de Witte
David Middelhoff
Begintune gezongen door
Gerda Havertong
Regie
Aart Staartjes
Joost Prinsen
Eric Blom
Jeanine van Gool
Leo Onderwater
Leo van der Groot
Puck de Leeuw
Richard Vierbergen
Rita Goossens
Rob van Trier
Roland Postma
Walter Goverde
Katarina Rejger
Gisèlla Mallant
Niek Barendsen
Barbara Bredero
Albert Jan van Rees
Vincent Schuurman
Ruud Schuurman
Marcel de Vré
Michiel ten Horn
Peter Sterk
Fedor van Rossem
Anne de Clercq
Bobby Boermans
Martijn Hullegie
Simon Groen
David Groen
Eindredactie
Piet Geelhoed
Loes Wormmeester
Niek Barendsen
Jurrian van Dongen
Presentatie
- Marjan Verhaar (1988)
- Willem van de Sande Bakhuyzen (1988-1989)
- Hans Zuydveld (1988-1990)
- Katarina Rejger (1988-1991)
- Monique Hagen (1988-2003)
- Bas Westerweel (1989-1994)
- Jeroen Kramer (1989-2000)
- Marjolein Macrander (1993-1996)
- Yvon Jaspers (1994-2000)
- Jetske van den Elsen (2000-2001)
- Klaas van der Eerden (2000-2005)
- Ernst van der Pasch (2000-2008)
- Margreet Beetsma (2001-2007)
- Dolores Leeuwin (2001-2015)
- Lotte Verlackt (2002-2006)
- Bart Meijer (2005-2023)
- Lisa Wade (2007-2012)
- Mustafa Marghadi (2010-2012)
- Maurice Lede (2011-2018)
- Nienke de la Rive Box (2012-2023)
- Sosha Duysker (2016-2022)
- Eva Cleven (2016-heden)
- Pascal Tan (2016-heden)
- Habtamu de Hoop 2018-2019)
- Nizar El Manouzi (2021-heden)
- Manon Hoijtink (2022)
- Tirsa With (2022-heden)
- Serah Koorevaar (2022-heden)
Spelers
-
Aart Staartjes
-
Alex Klaassen
-
AnneMarie Jung
- Annet Malherbe
- Anniek Pheifer
- Bas Hoeflaak
- Bart Rijnink
-
Bracha van Doesburg
-
Edwin Rutten
- Elise Schaap
-
Ellen Pieters
-
Eric van der Donk
- Eva van der Gucht
-
Frank Groothof
-
Gerda Havertong
-
Gijs de Lange
-
Hans Kesting
- Hans Leendertse
-
Harry van Rijthoven
-
Hugo Konings
- Ilse Warringa
- Juneoer Mers
-
Joost Prinsen
-
Katja Herbers
-
Laus Steenbeeke
- Lies Visschedijk
-
Loes Luca
- Maaike Martens
- Maarten Heijmans
- Marijn Klaver
- Martine Sandifort
- Michiel Nooter
- Mike Meijer
-
Mimoun Oaissa
-
Nettie Blanken
-
Pascal "Def P." Griffioen
- Paul R. Kooij
-
Pepijn Gunneweg
-
Remko Vrijdag
-
Rogier in 't Hout
- Roos van Erkel
- Rop Verheijen
-
Sergio IJssel
-
Sylvia Millecam
-
Thekla Reuten
- Thor Braun
- Tina de Bruin
-
Tsjitske Reidinga
-
Wieteke van Dort
- Yvonne van den Hurk
Songtekst begintune
Als je een appel hebt gegeten
Of een uurwerk hebt gesloopt
Wordt het klokhuis weggesmeten
Waar je toch niets meer voor koopt, ha!
Klokhuis, klok klok klokhuis
Alle dagen strijk en zet
Klokhuis op het derde net
In 2013 is een 4-disc verzamelbox uitgebracht met afleveringen over geschiedenis, waarvan disc 4 ook als losse dvd is verschenen. Afleveringen over het Nederlands werelderfgoed zijn in 2016 in een 2-disc box op dvd verschenen. De aflevering "Gouden koets" staat op disc 1 van de verzameldvd Hoogtepunten uit 60 jaar kindertelevisie - Jaren 00.
Met dank aan Ted Kerkjes voor de scans van de twee laatste boeken
Publicatiedatum: 16 oktober 2004
Laatste aanvulling: 6 december 2023
© NOS/NPS/NTR
NPS, NTR, Jaren 80, Jaren 90, Jaren 00, Jaren 10, 1988, NOS, Jaren 20, Aart Staartjes, Joost Prinsen, Wieteke van Dort, Harry Bannink